(Loại bỏ kinh doanh giáo dục. Coi giáo dục là vũ khí chiến lược)
Từ ngày 1 tháng 9 năm 2026, các trường đại học Nga sẽ chuyển sang hệ thống giáo dục đại học mới gồm ba cấp, bao gồm giáo dục đại học cơ bản, giáo dục đại học chuyên ngành và sau đại học. Hệ thống mới này không phải là sự quay trở lại hoàn toàn mô hình Liên Xô.
Từ năm 2025, Nga đã bắt đầu một cuộc cải tổ mang tính căn bản trong lĩnh vực giáo dục, với việc phục hồi toàn bộ sách giáo khoa thời Liên Xô cho các môn nền tảng như toán, vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử và ngữ văn. Đây là bước đi đầu tiên, có tính chiến lược lâu dài, trong một kế hoạch tái thiết toàn diện hệ thống giáo dục quốc gia – nơi mà giáo dục không còn là sản phẩm tiêu dùng, mà là công cụ định hình con người, năng lực quốc gia và vị thế địa – chính trị. Đó không chỉ là sự trở về với quá khứ, mà là sự tái kích hoạt một nền tri thức từng tạo ra một siêu cường.
Sách giáo khoa Liên Xô nổi tiếng không phải vì màu mè hay thiết kế bắt mắt, mà vì tính logic, hệ thống chặt chẽ và độ sâu tư duy. Những bộ sách như Toán học Kolmogorov, Vật lý Peryshkin, Hóa học Glinka, hay Lịch sử nước Nga từng là công cụ tạo nên hàng triệu nhà khoa học, kỹ sư, quân nhân, bác sĩ, và công nhân kỹ thuật lành nghề – những người đã tạo ra Sputnik, Su-27, T-72, nhà máy điện nguyên tử và cả một hệ thống xã hội vận hành hiệu quả. Việc thay thế chúng bằng sách hiện đại kiểu phương Tây sau năm 1991 – nhiều hình ảnh, ít tư duy, dạy học theo mô hình tiêu dùng – đã khiến chất lượng học sinh và sinh viên Nga đi xuống rõ rệt trong nhiều năm.
Nhận ra sai lầm ấy, từ năm 2025, Nga không chỉ cho tái bản toàn bộ sách giáo khoa Soviet, mà còn yêu cầu tái đào tạo giáo viên để giảng dạy đúng phương pháp Liên Xô, nhấn mạnh vào phân tích, lý luận, tự học và thực hành. Đây là bước đầu tiên nhằm phục hồi nền tảng trí tuệ quốc gia, trước khi tiến tới bước tiếp theo: tái cấu trúc toàn bộ hệ thống giáo dục đại học, mà mốc triển khai là các năm 2026–2027.
Kể từ đó, Nga chính thức từ bỏ mô hình giáo dục Bologna (cử nhân 4 năm + thạc sĩ 2 năm) để quay về một hệ thống hai tầng giống thời Soviet: giáo dục đại học cơ bản kéo dài từ 4 đến 6 năm, và giáo dục chuyên ngành nâng cao thêm 1 đến 3 năm. Việc này đồng nghĩa với sự đoạn tuyệt với chuẩn mực phương Tây trong lĩnh vực đào tạo, du học, và kiểm định bằng cấp, nhưng lại mở ra khả năng phục hồi chất lượng học thuật sâu sắc và đào tạo chuyên gia thực thụ.
Trong hệ thống mới, sinh viên được học chuyên ngành ngay từ năm đầu tiên, được tiếp cận phòng thí nghiệm, cơ sở công nghệ và viện nghiên cứu ngay từ năm hai, năm ba. Các trường đại học như MGU, Bauman, MEPhI... sẽ lấy lại vị thế trung tâm – vừa đào tạo, vừa nghiên cứu, vừa gắn trực tiếp với các tổ hợp công nghiệp và quân sự. Một lần nữa, mô hình Soviet đang được tái tạo: giáo dục gắn với nghiên cứu, nghiên cứu gắn với sản xuất, và tất cả phục vụ cho chiến lược quốc gia.
Tất cả những gì đang diễn ra không đơn thuần là cải cách giáo dục, mà là sự vận hành lại toàn bộ sức mạnh tri thức từng làm nên huy hoàng Soviet. Nga đã hiểu rằng trong kỷ nguyên cạnh tranh công nghệ và chiến tranh hỗn hợp, một dân tộc mạnh không thể tồn tại nếu không tự sản sinh ra trí tuệ và chuyên gia của riêng mình. Việc quay lại sách giáo khoa cũ, mô hình đào tạo cũ, triết lý giáo dục cũ – thực chất là cách Nga khôi phục lại khả năng tự chủ về mặt nhân lực chiến lược, thứ mà không một cuộc chuyển giao công nghệ nào từ bên ngoài có thể thay thế được.
Và như thế, từ việc thay sách cho học sinh đến việc thiết kế lại đại học cho sinh viên, Nga đang bước vào một cuộc phục hưng thầm lặng nhưng căn cơ. Khi thế giới mải mê với AI, blockchain hay startup, thì nước Nga – như mọi lần trong lịch sử – chọn con đường khác: bắt đầu lại bằng việc đào tạo một con người đúng nghĩa. Không phải là người tiêu dùng tri thức, mà là người tạo ra nó. Không phải là sản phẩm của thời đại, mà là chủ thể của lịch sử.
Từ nay, giáo dục Nga là vũ khí chiến lược.
Nguồn: Source Источник
В Минпросвещения рассказали, как будут изучать историю в школах с 1 сентября
Подробнее в ПГ: https://www.pnp.ru/.../v-minprosveshheniya-rasskazali-kak... và Nước Nga Xô viết, Lý Thái Hải
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét